Bán chiếc honda dam cà tàng để lây lất qua ngày, Năm Cam đạp chiếc xe lọc cọc lui tới Sài Gòn-Thủ Đức để làm tròn một nghĩa vụ của người chồng, một người cha có đến hai gia đình. Cuối cùng, Năm Cam- vào một đêm thanh vắng đã nói thật với Trúc về "mái ấm gia đình" thứ hai của mình. Trúc chỉ biết khóc rấm rứt. Trước việc Năm Cam đã có hai con với Mai, bà vợ tốt tính của y đành chấp nhận giải pháp đưa luôn Mai và con cái về chung sống hòa bình ở căn nhà 148/3 Tôn Đản.
Hàng loạt tên lưu manh cặn bã của chế độ cũ bị giam giữ ở Chí Hòa, nhân cơ hội ngày miền Nam hoàn tàon giải phóng đã sổng ra và rục rịch ngóc đầu dậy.
Một số vụ cướp có súng xảy ra trên địa bàn thành phố do những tay sừng sỏ của giang hồ sài Gò gây nên, đã buộc những người có trách nhiệm quyết định các biện pháp mạnh. Trong đó, những tên thành tích bất hảo được lưu trong hồ sơ của cảnh sát chế độ cũ, đều lần lượt bị bắt tập trung cải tạo.
Năm Cam cũng không thoát khỏi đợt tổng càng quét này. Y bị bắt ở khu vực trung tâm Sài Gòn do chứng nào tật nấy, lui tới những sòng bạc còn lén lút hoạt động buổi giao thời để kiếm chác, và không thoát khỏi tai mắt của người dân.
Đưa vào bót cảnh sát quận nhì nằm trên đường bác sĩ Yersin. Năm Camhiểu rằng mình đã phạm một sai lầm nghiêm trọng khi xem thường luật pháp. Y quá chủ quan khi cho rằng những quân nhân cách mạng quen thuộc với địa đạo và bom đạn trên tuyến lửa Trường Sơn, khi vào thành phố làm công việc giữ gìn an ninh vốn xa lạ với kinh nghiệm của họ, sẽ không tài nào biết được hoạt động của các sòng bạc. Thế mà, y đã phải ngậm ngùi sau cánh cửa tò vò của trại giam.
Quý tử hình, anh ruột của Châu Phát Lai Em, một để tử thân tín của Năm Cam sau này, đã chết trước mắt Năm Cam vì lên cơn vật vã do thiếu thuốc phiện. Đó cũng là một trong những lý do Năm Cam ghét ma tuý một cách khủng khiếp. Y cho biết:
- Con bé Châu, con anh Mười côn lôn và chị Kiên bị bệnh tiêu chảy kinh niên, bụng ỏng eo, mỗi lúc qua nhà chơi, anh nhìn thấy nó mà còn tội nghiệp! Vậy mà ông Mười có lo gì được cho con cái đâu? Tội nghiệp chị Kiên, gặp một ông chồng nghiện oặt người như ổng, có hưởng được gì cho ra cuộc đời con gái... Rồi thì ông Nô cao giò, chích đến độ nát hết cả ven, mỗi lần lên cơn phải nhờ vợ là chị Nữa chích giùm ở cổ, và mỗi lần chích là mỗi lần khóc! Thấy trước mắt anh sợ lắm!
Nằm giam ở phòng bót cảnh sát quận nhì được vài tháng, Năm Cam được tha về trong một buổi chiều. Nghe lời một ai đó bày cho, chị Tư Xẩm và vợ Năm Cam làm đơn đi kinh tế mới. Ngày trở về, Năm Cam đành chấp nhận giải pháp tình thế này.
Gom góp được một số tiền, Năm Cam bắt đầu lao ra khu chợ trời Huỳnh Thúc Kháng để xoay sở cho cuộc sống và nuôi con cái. Đứa con gái lớn của y và Trúc, Lan- vừa thi đậu vào trường Trưng Vương cũng đành giã từ con đường học vấn để giúp mẹ lo chuyện gia đình. thọ- con trai độc nhất của chị Tư Xẩm với Bảy Xi, vốn thông minh và học rất siêng, niềm hy vọng của Tư Xẩm, Năm Cam... cũng thôi học. Cả nhà đều tất bật với cuộc sống hệt như bao gia đình buổi giao thời khác. Đạo, con dì Hai Ngọt cũng đã trở về hàm trung uý quân giải phóng. Nhờ một người quen có gốc gác ở miền Tây, chị Tư Xẩm xuống tận xã Mỹ Đức Đông-huyện Cái Bè ỉtnh Tiền Giangđể mua lại một mảnh vườn khoảng 3 công đất. Đồng tiền kiếm được ở chợ trời Huỳnh Thúc Kháng được Năm Cam dồn vào việc trồng và chăm sóc vườn cây ăn trái. Lúc ấy, những tưởng cuộc đời của Năm Cam sẽ kết thúc em đềm hệt như bao người khác, như một lão nông tri điền có nhan nhản khắp lục tỉnh Nam Kỳ.
Thế nhưng, máu tham con người đã làm hại Năm Cam...
Cuộc bon chen ở chợ trời sản sinh ra nhiều người rủng rỉnh tiền bạc. Đôi khi chỉ một hai lời nói ngọt ngào hoặc một màn kịch đóng khéo léo, đủ để một con buôn chợ trời kiếm chác được một số tiền gấp mấy lần lương tháng của một công nhân viên chức nhà nước.
Lúc bấy giờ, Luông điếc đã tái xuất giang hồ. Tên giang hồ gác sòng điếc tai nhưng hung tợn này, cùng vợ là Thu Hà- người đàn bà này cũng xuất thân từ giới lưu manh mạt hạng được gọi bằng hỗn danh Hà trề, ra mở quán càfé cóc ở góc Pasteur- Huỳnh Thúc Kháng. Năm Cam đặc biệt thích tính tình của Luông điếc nên kết giao rất thân mật.
Năm Cam nhận ra, những lúc nhàn rỗi- những ông tướng chợ trời hay lôi bộ bài ra sát phạt. Y hiểu ngay đây chính là cơ hội kiếm tiền của mình. Năm Cam thuê những căn nhà ở quanh đó, không quá lâu để thành qui luật, và tổ chức chứa bài lấy xâu. Dĩ nhiên, số tiền xâu được không lớn như ngày trước do những con bạc ăn thua không lớn và có giới hạn...
Bất ngờ và cũng là định mệnh, Năm Cam lại gặp Tám Phánh. Ơû miền Nam, ai đã từng cầm cây bài để sát phạt ăn thua, hẳn đều biết nhân vật này.
Oâng Tám Phánh là chủ nhân của khách sạn Kim Thành, lớn nhất khu Chợ Lớn thời trước ngày giải phóng. Thế nhưng, người ta biết đến ông vì ông là chủ của rất nhiều sẹc. Tổ chức sẹc có từ đầu thế kỷ 20, thoạt đầu là những tổ chức giải trí với đủ mọi thú vui kể cả gái đẹp và cờ bạc, do những ông bang trưởng của ngũ bang: Quảng Đông, Triều Châu, Phước Kiến, Hẹ và Hải Nam đứng ra xin phép chính quyền thực dân Pháp thiết lập.
Đến khi Bình Xuyên của Bảy Viễn lấn sân vào các hoạt động ăn chơi của Sài Gòn Chợ Lớn, các sẹc của người Pháp không đủ tư thế để cạnh tranh với những Kim Chung. Đại Thế Giới và Bình Khang, nên tự giác lui vào bóng tối. Tiền thu được hằng đêm ở các nơi chở bằng xe traction từng thùng về đại bản doanh Bảy Viển chứng tỏ chẳng có gì lợi nhuận cao hơn nghề tổ chức cờ bạc...
Năm 1955, lợi dụng được quân của Trịnh Minh Thế quay súng về ủng hộ, Ngô Đình Diệm đã triệt hạ được Bình Xuyên-Bảy Viển đồng thời ngay trong cuộc giao chiến ở cầu Quay-Khánh Hội, Trịnh Minh Thế cũng bị giết bằng 1 phát carbin từ phía sau.
Các sòng bạc của người Hoa lại mọc lên như nâm sau mưa. Tất nhiên để có thể tồn tại một cách gần như công khai, việc hối lộ cho các quan chức đã được thường xuyên và rãi từ trên xuống dưới.
Đến thời "tam đầu chế" Thiệu-Kỳ-Khiêm rồi Khiêm ra đi để Nguyễn Hữu Có lọt vào bộ sậu cầm quyền, sòng bạc của Tám Phánh nổi lên như một hiện tượng.Bởi lẽ,sòng có sự bảo trợ bằng hình thức "hùn hạp"của trung tướng Phạm văn Đổng-Bộ trưởng Bộ Cựu Chiến Binh. Tất cả Sài Gòn Chợ Lớn có hơn 30 sòng bạc, không có sòng nào không có "phần hùn của chú Tám"! Dĩ nhiên, đó là những sòng bạc lớn có đầy đủ những trò đỏ đen, còn cở sòng bạc như Bảy Xi- Năm Cam, chỉ đáng một nụ cười nửa miệng của Tám Phánh...
Thế mà, sau nhát chổi cực mạnh của Uỷ Ban Quân Quản thành phố, những kẻ tạo dựng cơ đồ bằng cách dựa vào thế lực của chế độ cũ làm ăn phi pháp, đều trở nên trắng tay.
Tám Phánh cũng không thoát khỏi kiếp nạn. Oâng ta chỉ còn lại một căn phố lầu nho do một cô vợ bé bằng tuổi cháu ngoại ông, đứng tên. Thói thường, khi gắn bó với nhau bằng tiền tài thì khi của cải đội nón ra đi, tình nghĩa bám vào đâu mà tồn tại? Cô vợ ngang nhiên đem nhân tình trẻ khoẻ đẹp trai để vào nhà để bày trò trên người ông chồng già thất thế...
Buồn tình, anh Tám bỏ đi lang thang với thói quen hút thuốc phiện, đã gặp Năm Cam một cách tình cờ.
Sự nể trọng của Năm Cam dành cho Tám Phánh đã làm cho ông già sa cơ lỡ vận hết sức cảm động.
Thế là, mặc nhiên ông Tám xem Năm Cam như một truyền nhân duy nhứt để hướng dẫn cho Năm Cam mọi ngóc ngách của nghề tổ chức sòng bài. Mãi đến lúc này, Năm Cam mới hiểu được vì sao, bao nhiêu năm ròng rã mỡ sòng bạc, Bảy Xi cũng không thể trở nên giàu có! Oâng Tám phân tích tường tận mọi thứ, từ tâm lý của các tay chơi bạc đến thủ thuật vét sạch đến đồng bạc cuối cùng trong túi những kẻ máu mê bằng đường lối dịu ngọt.
- Tất cả những điều anh nói với em, rất tiếc đã không còn hợp thời... Anh em mình gặp nhau quá muộn, lúc anh ở đỉnh cao, em có hửong được gì đâu mà bây giờ lại thành gánh nặng suốt đời cho em?
Tám Phánh nói với giọng xúc động thực sự.
Từ ngày có " quân sư" Tám Phánh, Năm Cam thay đỗi hẳn cách làm ăn. Y bắt đầu quan hệ rộng hơn trong giới giang hồ và bọn con buôn chợ trời để bằng mọi cách lôi kéo các con bạc về chơi với sòng của mình. Để có thể tồn tại trước chính quyền đầy rẫy tai mắt của nhân dân, theo tham mưu cũa Tám Phánh,Năm Cam tổ chức những sòng bạc cò con luôn thay đỗi địa điểm và qui luật.
Chỉ trong một thời gian ngắn, Năm Cam ăn nên làm ra và đã mua thêm cả mẫu tây đất vườn ở Cầu Oâng Vẽ- Cái Bè để trồng cam.
Một bữa nọ, Năm Cam bị bắt với đầy đủ bộ sậu: Sáu Nhà, Tám Phánh, bởi một nguyên cớ hết sức vô duyên.
Nhà sách Khai Trí, sau khi chủ đã rời bỏ quê hương để đi Mỹ vào những ngày nhộn nhạo, đã được chính quyền mới giao cho một gia đình cán bộ quản lý. Bằng lời lẽ ngọt ngào, Năm Cam thuyết phục người chủ mới chấp nhận cho y mỡ sòng sóc dĩa trên căn lầu lửng của nhà sách. Sự ra vào rộn rịp của các con bạc được che đậy bởi hoạt động công khai của một nhà sách nên sòng tồn tại một cách ngon lành ngay trước mũi bàn dân thiên hạ và công an phường. Oâng chủ nhà lúc đầu chỉ ngồi không hưởng lợi nhưng về sau lại sinh tật. Thỉnh thoảng ông lại dốc túi vào xới vời hy vọng làm giàu ngang xương. Quy luật cờ bạc đâu cho phép "cò gỗ mổ cò thật", ông chủ nhà thua xiểng liểng. Không nhìn ra nguy cơ, Năm Cam cứ để ông ta lao vào xới để ăn thua với chính mình... Dĩ nhiên, ngoài số tiền tiết kiệm được do chứa sòng bạc của Năm Cam thua sạch vào bốn quân đen trắng, ông ta bắt đầu sử dụng đến đồng tiền riêng của vợ chồng tích cóp bấy lâu.
Khuyên răn, vật nài thậm chí khóc lóc đe dọa mãi ông chồng không được, bà vợ tiếc của quyết định tố cáo...
Thế là một ngày đẹp trời, sòng sóc dĩa của Năm Cam, Sáu Nhà, Tám Phánh bị CA thộp cổ cùng đầy đủ tang vật. Cả bọn lập tức bị giải giao về tạm giam CA Quận 1 ở đường Mạc Đỉnh Chi.
Vào đến phòng giam, ông Tám Phánh lên cơn vật vã do thiếu thuốc phiện. Gã du đảng nổi danh hung thần Mạc Đĩnh Chi lúc bấy giờ là Ba Vá- gốc lò heo Chánh Hưng Quận 8, do được HoàngCùi- em ruột Cu lang khu nhà lô Cô Giang giới thiệu, đã lập tức giúp đỡ Năm Cam. Thấy cảnh vật vã của ông Tám, Năm Cam vội năn nỉ Ba Vá. Bằng mối quan hệ của bọn lao động phục vụ nhà bếp, Ba Vá đỗi một số quần áo mới của y trấn lột từ các bạn tù, lấy một ít thuôc phiện sống vào cho Tám Phánh cầm cơn.
Lần ở tù ấy tuy ngắn ngủi nhưng Năm Cam hiểu rằng, hoạt động sòng bạc sớm muộn gì cũng có lúc xảy chân, mà nêu không có sự giao du hào phóng với giang hồ lưu manh các kiểu, khi rơi vào trại giam, sẽ dễ bị biến thành " âm binh mắt ma" và trở nên thân tàn ma dại. Chính vì vậy, từ sau lần rơi vào Mạc Đỉnh Chi ấy, Năm Cam dành một phần không nhỏ lợi tức của việc thăm nuôi, cho bọn đầu trâu mặt ngựa xem tù tội như trò đùa.
Cũng lần ấy, Năm Cam đã chứng kiến bản lĩnh của tên Lộc lì và quyết định đầu tư vào tên này để làm thuộc hạ.
Lộc lì vốn xuất thân ở vùng Phú Nhuận. Sau khi gây một số vụ án đủ để bị CA quận săn lùng, gã trốn qua vùng đất thánh của giang hồ là quận 4. Lúc ấy, một nhân vật nữ khá nổi danh vì chuyên cưu mang những tên trôi sông lạc chợ nhưng có lá gan to, là má Nguyệt. Đó là một đàn bà xấu xí, ti hí mắt lươn nhưng được giới giang hồ tặng cho mỹ danh la "má"... Chồng của mụ là Chảy, một người bạn nối khố của Năm Cam, vốn rất hiền lành nhưng cha của "má Nguyệt" lại là người tồ chức cờ bạc đầu tiên ở quận 4. Với xuất thân như thế, mụ Nguyệt luôn dành cảm tình cho bọn có máu mặt trong giới giang hồ. Về ở khu Cầu Ván-đường 20 thước đi vào, Lôc đã trải qua không ít vụ đụng độ với các hảo hán địa phương do chữ "lì" của mình.
Lần ấy, Tiến chó, Đức ngọng, Thảo chó, Long vịt...những tay có tên tuổi đã quyết định thử Lộc lì. Gã du đãng con nuôi của má Nguyệt vừa đi về đến đầu ngõ đã thấy một loạt anh chị thành danh đứng đón sẵn với mã tấu, dao lê hườm sẵn trên tay. Lộc lì vẫn lạnh như tiền, thò tay vào cạp quần rút ra một lưỡi lê Tiệp bén ngót cười lạt:
- Mình lưu lạc khắp nơi, sỡ dĩ chọn quận 4 làm chốn dung thân vì nghe danh quận 4 có nhiều anh hùng hảo hán... Bây giờ các bạn như thế này, nói thiệt đừng giận, mình hết nể nổi:
- Hết nể thì sao chớ? Một anh chị nóng mặt hỏi độp luôn một câu.
- Nếu các bạn còn chút danh dự giang hồ thì cứ vô từng người một, mình sẽ tiếp đón hết, cho đến khi nào mình gục thì thôi... Còn nếu ngại, thì lên luôn một lượt, mình có chết cũng không buồn! Lôc lì thản nhiên đáp.
Cả bọn đưa mắt nhìn nhau. Lộc lì quả đúng với danh xưng, thôi thì tứ hải giai huynh đệ cho xong... lỡ có thua Lộc lì thì có nước bỏ xứ mà đi còn thắng thì, ỷ đông hiếp yếu, danh dự gì nữa!
- Thôi, đi nhậu cho rồi... Tiến chó lên tiếng.
Năm Cam nghe đến tên tuổi của Lộc lì từ lúc Lộc còn lăn lộn giựt dọc ở chợ Sài Gòn. Một đàn em của Lộc bị CA phường Bến Thành bắt khi giở trò đạo chích. Thuở ấy, cũng có phần dễ dãi, gã đàn em bị nện cho một trận rồi tống về địa phương quản lý. Lộc hay tin bèn hỏi đàn em:
- Mày có nhớ mặt thằng CA bắt mày không?
Sau đó theo sự chỉ mặt của đàn em, Lộc bất ngờ dùng dao chém tới tấp anh CA nọ, dĩ nhiên chỉ vào nơi không liên quan đến tính mạng. Lần này, Lộc lì rơi vào CA quận 1 do một vụ cướp không thành.
Lộc đi cùng một người bạn đến ngân hàng để rình mò trên một chiếc xe honda 67. Do chiếc xe bị hở bình xăng con, Lôc lì khoá xăng cho an toàn. Con mồi vừa xuất hiện với túi sách đựng tiền, Lộc lao đến giật vội. Người bị hại la lớn : " ăn cướp!". Lộc vừa nhảy lên xe để tẩu thoát, lực lượng SBC đã phục sẵn nhào ra... Cuộc săn đuổi ngoạn mục trên đường phố bắt đầu. Chạy được vài trăm thước, xe chở Lộc bị tắt máy bởi việc khoá xăng của y. Lập tức SBC bao lấy hai tên cướp giật, Lộc rút khẩu súng trong bụng ra bóp cò! Viên đạn không nổ...
Thế là cả hai tên cướp bị đưa vào trại tạm giam với bộ dạng tơi tả dưới ánh mắt của bọn tù hình sự.
Lộc lì, với bản chất hung hăng liều mạng, khi vào trại giam đã phản ứng dữ dội các quản giáo. Cuối cùng, biện pháp mạnh đã được sử dụng để khuất phục gã tướng cướp liều lĩnh này.
Gã bị còng tay treo vào song sắt của hành lang trại Mạc Đỉnh Chi, gã không ngớt chửi rủa bất chấp những trận đòn do sự thiếu kiềm chế của một số bảo vệ vũ trang.
Năm Cam lắc đầu trước sự cứng đầu vô ích của tên Lộc bèn lén lúc khuyên nhủ gã:
- Thôi, em đừng cương nữa! Kệ mai mốt về rồi tính...
Lộc nhìn Năm Cam với ánh mắt lạ lùng khó hiểu. Đến đêm, Năm Cam thức giấc nhìn ra cửa nơi Lộc đang bị còng treo. Chẳng hiểu từ lúc nào, Lộc đã thôi chửi rủa... Hoá ra, những quản giáo ở trại giam Mạc Đỉnh Chi đã trúng kế Lộc lì. Gã đã tháo được chiếc còng Mỹ một cách dễ dàng êm thắm và đã biến mất!